Depremlerden etkilenen Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa’da AR-GE harcamaları afetin meydana geldiği yıl bir önceki yıla göre yüzde 100 artarak 8 milyar 382 milyon lira olarak gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, ülke genelinde geçen yıl toplam 377 milyar 542 milyon liralık AR-GE harcaması yapıldı. Ankara 112 milyar 200 milyon 715 bin 192 lira ile en fazla harcama yapılan il olurken, başkenti 109 milyar 71 milyon 701 bin 282 lira ile İstanbul takip etti.
Deprem bölgesindeki harcamalar 5 yılda 8 katına çıktı
Geçen yıl meydana gelen ve “asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde yapılan AR-GE harcamaları, düzenli olarak artış gösterdi.
Bölgede yer alan Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa’da 2019-2023 döneminde yapılan toplam AR-GE harcaması 8 katına çıktı.
Buna göre, söz konusu illerde AR-GE harcaması 2019’da 1 milyar 46 milyon lira, 2020’de 1 milyar 139 milyon lira, 2021’de 2 milyar 54 milyon lira, 2022’de 4 milyar 187 milyon lira oldu. Harcama tutarı deprem felaketinin yaşandığı 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 100 artışla 8 milyar 382 milyon liraya ulaştı.
Geçen yıl en fazla harcama 3 milyar 26 milyon lira ile Adıyaman, Gaziantep, Kilis bölgesinde yapıldı. Bu bölgeyi 2 milyar 881 milyon lira ile Hatay, Kahramanmaraş, 2 milyar 474 milyon lira ile Osmaniye, Diyarbakır, Şanlıurfa izledi.
AR-GE personeli sayısı
Deprem felaketinin yaşandığı yılda AR-GE personelinin değişimine bakıldığında ise Gaziantep, Adıyaman, Kilis ile Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgelerinde bu alanda artış yaşandı.
AR-GE insan kaynağı, 2023’te, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgesinde 355, Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesinde 22 kişi artarken Şanlıurfa, Diyarbakır bölgesinde ise 26 kişi azaldı.
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 8 ilde 2019-2023 döneminde yapılan AR-GE harcaması (lira) ve insan kaynağı verileri şöyle:
AR-GE Harcaması | 2023 | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 |
(Gaziantep, Adıyaman, Kilis) | 3.026.228.808 | 1.575.568.348 | 820.349.825 | 382.826.835 | 348.764.220 |
(Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) | 2.881.224.686 | 1.316.153.867 | 514.659.382 | 383.904.680 | 328.857.402 |
(Şanlıurfa, Diyarbakır) | 2.474.188.771 | 1.295.578.119 | 718.647.495 | 371.991.349 | 368.246.322 |
Toplam | 8.381.642.265 | 4.187.300.334 | 2.053.656.702 | 1.138.722.864 | 1.045.867.944 |
AR-GE İnsan Kaynağı | 2023 | 2022 | 2021 | 2020 | 2019 |
(Gaziantep, Adıyaman, Kilis) | 4.214 | 4.192 | 4.241 | 3.832 | 3.855 |
(Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) | 4.191 | 3.836 | 4.219 | 3.859 | 3.777 |
(Şanlıurfa, Diyarbakır) | 3.225 | 3.251 | 3.550 | 3.280 | 3.442 |